Poprawa sytuacji mieszkaniowej w województwie pomorskim to nie tylko sprawa godnych warunków zamieszkania, ale również sposób na przyspieszenie rozwoju gospodarczo-społecznego, stymulację pożądanych zmian sytuacji demograficznej, uruchomienie procesów dostosowawczych na rynku pracy oraz zwiększenie spójności społecznej. W procesie tym bardzo istotne jest wykorzystanie środków publicznych do wspierania działań pozwalających na poprawę warunków mieszkaniowych poszczególnych osób i rodzin. Celem jest finansowanie inwestycji mieszkaniowych zamiast wydatkowania pieniędzy na pomoc społeczną.
Bez finansowej pomocy w postaci środków publicznych zmniejszenie niedoboru mieszkań oraz poprawa stanu technicznego istniejących zasobów mieszkaniowych będzie procesem trwającym dziesięciolecia. Pomoc publiczna w uzyskaniu „dachu nad głową” powinna być kierowana równolegle do grup o różnym stopniu zamożności. W zależności od poziomu zamożności poszczególnych grup społecznych powinna ona przyjmować zróżnicowane formy. Inna powinna być w przypadku zakupu mieszkania na własność, a inna w przypadku rodzin, których sytuacja finansowa nie kwalifikuje do skorzystania z kredytu hipotecznego. Dla tej grupy społecznej potrzebne są mieszkania na wynajem
o umiarkowanym czynszu.
Biorąc pod uwagę stosunkowo niski poziom zamożności Polaków (PKB nadal jest niższy o 30% od średniego poziomu krajów UE) oraz brak zdolności kredytowej 60-70% społeczeństwa – priorytetem powinno być wspieranie przez najbliższe 8-10 lat budownictwa czynszowego (mieszkania na wynajem). Większa dostępność mieszkań czynszowych wpłynie na zwiększenie mobilności ludności
i uruchomi na większą skalę procesy dostosowawcze na rynku pracy. Wpłynie to w konsekwencji na umocnienie polskich rodzin i będzie realną szansą na poprawę stanu demografii naszego społeczeństwa. Rekomendacja ta jest równoznaczna z koniecznością zmniejszenia wsparcia budownictwa mieszkaniowego własnościowego.
Zmiana priorytetów polityki mieszkaniowej w naszym regionie powinna wynikać z Narodowego Programu Mieszkaniowego i powinna być uwzględniona podczas wspólnej realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych oraz uzgodniona z wszystkimi uczestnikami regionalnego rynku mieszkaniowego oraz jednostkami samorządu terytorialnego. Nowa polityka mieszkaniowa powinna zakładać realizację podstawowych programów:
- zwiększenia dostępu mieszkań na wynajem;
- poprawy stanu technicznego budynków mieszkalnych i jakości mieszkania (program remontowy);
- zwiększenia poziomu inwestycji w zakresie budowy infrastruktury technicznej towarzyszącej mieszkalnictwu;
- stosownie do wzrostu zamożności społeczeństwa umożliwiania zakupu/wykupu mieszkania własnościowego.
Spółdzielnie mieszkaniowe przez dziesięciolecia aktywnie uczestniczyły w urzeczywistnianiu marzeń Polek i Polaków o własnym mieszkaniu i tak powinno być nadal. W województwie pomorskim działa 326 spółdzielni mieszkaniowych. Zarządzają 216 tysiącami mieszkań o powierzchni użytkowej 10,7 mln m2, w tym 92 tysiącami lokali mieszkalnych na wynajem i z ustanowionym lokatorskim spółdzielczym prawem do lokalu mieszkalnego. Potrafią zarządzać nie tylko pojedynczymi lokalami czy budynkami, lecz całymi wręcz osiedlami mieszkaniowymi, które w liczbie mieszkańców można porównywać do małych miast. Wybudowana przez spółdzielnie mieszkaniowe infrastruktura społeczna w postaci osiedlowych domów kultury, placów zabaw, obiektów sportowo-rekreacyjnych, żłobków, przedszkoli, szkół i zagospodarowanych przestrzeni zieleni służy nie tylko spółdzielcom ale wszystkim członkom lokalnych społeczności. Aktywność spółdzielcza jest jednym z elementów kształtowania zaangażowanych postaw obywatelskich i budowania lokalnej samorządności. Wyraża się to chociażby w wyręczaniu samorządu terytorialnego w zbieraniu opłat publiczno-prawnych.
Z danych statystycznych wynika, że administrują ilością powierzchni mieszkalnej porównywalnej do jednostek komunalnych i Towarzystw Budownictwa Społecznego. Mając świadomość konieczności remontów i modernizacji w zarządzanym zasobie mieszkaniowym utworzono Pomorski Klaster Mieszkaniowy, by we współpracy z instytutami badawczymi oraz przedsiębiorstwami w ramach Inteligentnych Specjalizacji Pomorza szukać rozwiązań dla rewitalizacji częściowo zdegradowanych zasobów mieszkaniowych. Spółdzielnie są blisko stworzenia takich rozwiązań technicznych, które mogą być pionierskie w dziedzinie budownictwa wielkopłytowego nie tylko w naszym regionie, ale również w skali kraju.
Spółdzielnie mieszkaniowe są również skutecznym, tanim i jakościowo porównywalnym do dewelopera inwestorem nowoczesnego budownictwa mieszkaniowego w zakresie wykonawstwa budowlanego we współczesnych realiach rynkowych. Potwierdzone to zostało między innymi poprzez realizację inwestycji budownictwa czynszowego (spółdzielcze prawo lokatorskie) w Powszechnej Spółdzielni Mieszkaniowej w Kwidzynie. Również w Narodowym Programie Mieszkaniowym spółdzielnie postrzegane są jako ważny partner w rozwiązywaniu problemów budownictwa mieszkaniowego w Polsce.
Nie ulega wątpliwości, że obok innych podmiotów rynku mieszkaniowego, spółdzielnie mogą być również efektywnym podmiotem realizacji budownictwa czynszowego, przy zachowaniu zasady równego traktowania wszystkich podmiotów gospodarczych bez względu na formę kapitałową.
