Opinia Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w Gdańsku z dnia 25 lutego 2021 r. w sprawie Regionalnego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia dla województwa pomorskiego na rok 2021

Na posiedzeniu w dniu 25 lutego 2021 r. do opinii Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w Gdańsku został przedłożony projekt Regionalnego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia dla województwa pomorskiego na rok 2021 (RPDZ/2021).

W myśl art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1409 ze zm. – dalej: ustawa), do zadań samorządu województwa należy określanie i koordynowanie regionalnej polityki rynku pracy i rozwoju zasobów ludzkich w odniesieniu do krajowej polityki rynku pracy poprzez przygotowanie i  realizację regionalnego planu działań na rzecz zatrudnienia.

Za realizację ww. zadań w zakresie polityki rynku pracy, w tym za przygotowanie regionalnego planu działań odpowiada, w imieniu samorządu, wojewódzki urząd pracy (na mocy art. 8 ust. 3 ustawy).

Regionalny Plan Działań na rzecz Zatrudnienia dla województwa pomorskiego na rok 2021 przygotowany został w oparciu o założenia do projektu Krajowego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia 2021 (KPDZ/2021)[1] określające cele działań kierunkowych, z uwzględnieniem Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2030 (SRKL 2030)[2] i Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2030 – projekt (SRWP 2030)[3].

Celem działań kierunkowych sformułowanych w założeniach do projektu KPDZ/2021 jest odpowiedź na bieżące wyzwania wynikające z konsekwencji płynących z pandemii COVID‑19 oraz jednocześnie reakcja na wyzwania o charakterze długoterminowym, w tym demograficzne i migracyjne.

Kluczowym dokumentem szczebla regionalnego, który ma wpływ na określenie wyzwań pomorskiego rynku pracy na 2021 rok jest Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2030 – projekt. Zgodnie z celem strategicznym 3. Odporna Gospodarka, w obszarze rynku pracy, istotnymi kwestiami są: dostępność wysokiej jakości kadr (również spoza regionu), odpowiadających na potrzeby pracodawców, a także dostosowanie modeli biznesowych i organizacyjnych w przedsiębiorstwach do potrzeb nowoczesnej gospodarki.

Cel strategiczny 3. Odporna Gospodarka jest skonkretyzowany przez cztery cele operacyjne, wśród nich przez cel operacyjny 3.2. Rynek pracy, którego ukierunkowania tematyczne dotyczą:

• rozwoju kształcenia ustawicznego, dostosowanego do potrzeb regionalnej gospodarki (w szczególności Inteligentnych Specjalizacji Pomorza oraz branż kluczowych dla gospodarki),
• poprawy dostępności i jakości usług poradnictwa zawodowego,
• pozyskiwania i rozwijania talentów, a także pozyskiwania pracowników w zawodach deficytowych,
• wsparcia procesów dostosowania organizacji pracy i zarządzania organizacją do potrzeb pracowników i pracodawców, w tym zarządzania wiekiem i różnorodnością,
• poprawy dostępności i jakości oferty zorganizowanych form opieki nad dziećmi do lat 3.

RPDZ/2021 jest ściśle powiązany z Regionalnym Programem Strategicznym w zakresie gospodarki, rynku pracy, turystyki i oferty czasu wolnego (w trakcie opracowywania[4]). Program ten pełni wiodącą rolę w konkretyzacji i realizacji wynikających z zapisów SRWP 2030 działań Samorządu Województwa Pomorskiego w zakresie polityki rynku pracy i rozwoju zasobów ludzkich (cel szczegółowym 2. Atrakcyjny rynek pracy).

Projekt RPDZ/2021 zawiera diagnozę sytuacji na pomorskim rynku pracy, uwzględniającą konsekwencje pandemii koronawirusa, na podstawie której zidentyfikowano następujące zjawiska:

• korzystne w ostatnich latach uwarunkowania gospodarcze oraz regionalna polityka podtrzymują dobry klimat do rozwoju przedsiębiorczości – wzrasta liczba przedsiębiorstw, jednak sytuacja wielu z nich jest trudna i niepewna,
• pomorscy pracodawcy nadal tworzą miejsca pracy, chociaż jest ich zauważalnie mniej ‑ duża część firm ogranicza rekrutacje, a niektóre nawet całkowicie je wstrzymują,
• zmniejsza się aktywność zawodowa mieszkańców, ale pozostaje ona nadal jedną z wyższych w kraju,
• spadek aktywności zawodowej dotyczy w największym zakresie osób młodych oraz kobiet,
• rosnąca liczba osób tracących zatrudnienie wzmacnia zjawisko bezrobocia i bierności zawodowej,
• podstawową przyczyną wzrostu bezrobocia jest przede wszystkim mniejszy odpływ osób bezrobotnych dotychczas figurujących w rejestrach, a nie zwiększona liczba rejestracji nowych osób,
• bezrobotnymi będącymi w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy są przede wszystkim: kobiety, długotrwale bezrobotni oraz osoby młode i starsze,
• zainteresowanie pomorskich pracodawców zatrudnianiem cudzoziemców nadal jest znaczące,
• sytuacja na rynku pracy będzie coraz mocniej determinowana przez zmiany demograficzne (starzenie się społeczeństwa), które w wymiarze społecznym i gospodarczym nabierają coraz większego znaczenia.

Zmienność sytuacji na rynku pracy w województwie pomorskim wskazuje, że najważniejsze dla regionalnej polityki w tym obszarze jest zapewnienie równowagi popytu i podaży, przy szczególnym uwzględnieniu aspektu związanego z dostosowaniem kompetencji i kwalifikacji pracowników do zmieniających się potrzeb pracodawców, którzy w znacznie większym niż dotychczas zakresie muszą adaptować się (w tym pod kątem organizacji i zarządzania firmą) do szybko zmieniających się uwarunkowań społeczno‑gospodarczych.

Mając powyższe na uwadze, w RPDZ/2021 sformułowano 5 kluczowych obszarów działań regionalnej polityki rynku pracy na rok 2021:

1. ZATRUDNIENIE I PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ – aktywni i mobilni zawodowo mieszkańcy Pomorza,
2. ROZWÓJ ZAWODOWY – kompetentni i wykwalifikowani Pomorzanie,
3. KULTURA ORGANIZACJI – wysokiej jakości miejsca pracy w Pomorskiem,
4. DIALOG NA RYNKU PRACY – współpraca partnerów rynku pracy na rzecz rozwoju pomorskich pracodawców i pracowników,
5. WIEDZA O RYNKU PRACY – powszechny dostęp instytucji i mieszkańców województwa pomorskiego do informacji społeczno – gospodarczych.

W ramach każdego z ww. obszarów, w odniesieniu do zdiagnozowanych trendów, określony został zakres interwencji uwzględniającej w szczególności zadania realizowane przez Samorząd Województwa Pomorskiego w ramach regionalnej polityki rynku pracy.

W obszarze nr 1 interwencja będzie koncentrować się na promowaniu i wspieraniu mobilności oraz aktywności zawodowej mieszkańców Pomorza, w tym osób pozostających poza rynkiem pracy. Podejmowane działania ukierunkowane zostaną na wzmocnienie postaw przedsiębiorczych Pomorzan oraz trwałość zatrudnienia.

W obszarze nr 2 interwencja będzie koncentrować się na podniesieniu jakości usług w zakresie doradztwa zawodowego oraz wspieraniu pracodawców w zakresie dokształcania pracowników. Podejmowane działania przyczynią się do wzmocnienia kompetencji i kwalifikacji mieszkańców Pomorza.

W obszarze nr 3 interwencja będzie koncentrować się na wspieraniu pracodawców w rozwoju w firmach kultury organizacji integrującej życie zawodowe z prywatnym. Podejmowane działania przyczynią się do wzmocnienia pracodawców w zakresie doskonalenia środowiska pracy.

W obszarze nr 4 interwencja będzie koncentrować się na rozwoju współpracy między podmiotami działającymi w obszarze rynku pracy i na partnerskiej realizacji inicjatyw na rzecz optymalnego zagospodarowania dostępnych zasobów pracy w regionie, zgodnie z potrzebami pracodawców. Podejmowane działania przyczynią się do wzmocnienia skuteczności przedsięwzięć na rzecz tworzenia i utrzymania wysokiej jakości miejsc pracy.

W obszarze nr 5 interwencja będzie koncentrować się na monitorowaniu i diagnozowaniu zjawisk oraz trendów społeczno – gospodarczych na Pomorzu. Podejmowane działania przyczynią się do wzmocnienia jakości regionalnej polityki rynku pracy.

W odpowiedzi na wyzwania związane z optymalnym wykorzystaniem zasobów społecznych do potrzeb pracodawców, w obliczu zachodzących zmian demograficznych należy stwierdzić, że wsparciem w ramach działań RPDZ w 2021 roku powinny być objęte w szczególności osoby posiadające najwięcej trudności z wejściem, powrotem i utrzymaniem się na rynku pracy, tj. osoby o kompetencjach niedopasowanych do potrzeb pracodawców:

• osoby młode (do 30 roku życia),
• osoby powyżej 50 roku życia,
• osoby długotrwale bezrobotne,
• kobiety

oraz

• imigranci,
• reemigranci.

Wojewódzka Rada Dialogu Społecznego w Gdańsku, po zapoznaniu się z przedstawionym materiałem, pozytywnie opiniuje projekt Regionalnego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia dla województwa pomorskiego na rok 2021 uznając, że w świetle założeń odpowiednich regulacji prawnych oraz dokumentów o charakterze strategiczno – planistycznym, odnoszących się do regionalnej polityki rynku pracy, stanowi on katalog spójnych działań, których realizacja przyczyni się do równoważenia popytu i podaży zarówno na regionalnym jaki i na lokalnych rynkach pracy województwa pomorskiego.